LÀNG TÔI VỚI ĐIỆN BIÊN
Đã 60
năm, khi còn là cậu học trò trường làng, những gì hào hùng nhất của quê hương
góp phần vào chiến công chung chiến dịch Điên Biên Phủ toàn thắng, nay vẫn nhớ
như in. Từ Điện Biên Phủ lan tỏa mọi miền đất nước âm vang tận hôm nay.
Người và gạo lên Điện Biên
Vào một đêm cuối năm 1953 một thuyền ván đinh chở đầy gạo lên Điện Biên
đang đi trên sông Chanh đâm phải cọc, thuyền đắm. Dân Trung Trữ gọi nhau ra
cứu. Người quang gánh, thúng mẹt, gầu chậu khẩn trương vớt gạo, chuyển lên sân
đình phơi khô, người mang ván gỗ, cưa đục hàn vá thuyền. Gạo được hong khô gánh
xuống thuyền không hề hao hụt. Gạo ra chiến trường lên Điện Biên Phủ. Tiếp sau,
một đoàn Dân công hỏa tuyến gồm trên 30 anh chị khỏe mạnh, hăng hái lên đường tải
lương, sửa chữa cầu đường, phục vụ chiến dịch.
Có
5 anh Bộ đội làng tôi vinh dự được đánh trận Điện Biên. Đó là Đinh Văn Toại có
2 năm học pháo binh ở Trung Quốc, cuối năm 1953 cùng đơn vị sang Trung Quốc
nhận về 24 khẩu pháo 105 và 40 xe cam nhông chuẩn bị cho chiến dịch Điện Biên
Phủ. Đó là anh Ngô Quang Triên lính pháo binh - người sau này đã tham gia
chương trình “Chiếc nón kỳ diệu” trên VTV3 đặc biệt xuất sắc vì anh là lính
Điện Biên, nhớ từng chi tiết trả lời không sai một câu. Đó là anh Đinh Đức Thịnh
pháo binh. Anh Đinh Túy cũng pháo binh. Đó là Bùi Trung Chử lái xe. Năm anh em
chiến sỹ Điện Biên nay chỉ còn anh Chử đã ngoại 80 tuổi.
Đánh giặc bằng loa
Du
kích làng tôi đánh giặc theo cách riêng rất đăc sắc. Trước hết
phải xây dựng lực lượng mạnh về quân số, trang bị vũ khí, hậu cần, cứu thương,
đồng thời đánh nghi binh rất tài tình. Anh Đinh Thế Thư đứng trên ngọn núi Chùa
nhìn rõ từng bước tiến quân của giặc càn. Với giọng vang như tiếng lệnh tiếng
cồng, anh quát vào chiếc loa sắt chỉ huy: “Đại đội A chặn đánh hướng Bắc, Trung
đội B tiến đánh hướng Đông”. Quân địch hoang mang hò nhau vác xác đồng đội rút
chạy. Từ bên kia bốt Hoàng Đan, địch tức tối cứ nhắm đỉnh núi Chùa mà nã đại
bác chẳng làm gì được Đinh Thế Thư ung dung ngồi trong hang đá an toàn.
Công đồn
Dân
làng tôi đón mừng tin thắng trận từ các địa phương Đồng bằng Bắc bộ vang
dội về: Ngày 4/2/1954 quân ta đột kích sân bay Gia Lâm đốt cháy 18 máy bay,
ngày 6/2/3/1954 đột nhập sân bay Cát Bi phá hủy hơn 50 máy bay. Tại Ninh Bình,
ngày 15 tháng 10 năm 1953 địch mở chiến dịch Hải Âu sử dụng 22 tiểu đoàn đánh
ra Rịa – Nho Quan. Trong chiến dich Tây Nam Ninh Bình này, Đại Đoàn 320 đã tiêu
diệt trên 4.000 tên địch.
Địch
đóng bốt Hoàng Đan án ngữ ngã ba Gián Khẩu, phải nhổ cái bốt giặc này đi. Những
ngày cuối năm 1953 người Trữ lặng lẽ giúp bộ đội về làng: nón mê, quần áo nâu
sòng, cái giỏ bắt cua, cái liềm cắt cỏ … để bộ đội hóa trang thành nông dân nem
ra tận bờ sông Đáy ngã ba Gián trinh sát đưa ống nhòm quan sát sự di chuyển của
địch bên kia.
Ngày
21 tháng 1 năm 1954 dân làng Trung Trữ biết đêm mai Bộ đội sẽ đánh bốt Hoàng
Đan. Chiều tối Bộ đội từ các nhà dân tập hợp xuất quân Người người náo nức đón chờ chiến thắng. Bọn
trẻ con tò mò, biết cái thùng phi “thủy lôi” dấu trong hang Chùa đã được chuyển
ra sông cái chờ tầu chiến địch đưa quân tiếp viện từ Thị xã Ninh Bình lên, khi
thủy lôi được kích hoạt sẽ có một tiếng nổ long trời chuyển đất, một cột
nước cao lưng trời như rồng phun.
Đúng
vậy. Kết quả ta san bằng bốt, tiêu diệt đại bộ phận quân tiếp viện, bắn rơi 2
máy bay.
Đêm ấy
súng nổ như sấm rền, pháo sáng như ban ngày, đạn các cỡ đỏ rực ngã ba Gián
Khẩu, dân làng trèo cả lên núi Chùa hò reo nhìn thích mắt. Gần sáng, bộ đội dẫn
giải về nào tây nào ngụy, cả vợ con chúng, từng xâu ngồi xếp xó góc chợ Trữ.
Mấy bà bán hàng chợ nhận ra mặt mũi mấy con vợ lính, còn nghe nó nói kia là
hàng thịt chó ông Dục, hàng bún mắm tôm ông Vỵ. Thì ra từ bốt Hoàng Đan chúng
nó vẫn mang hàng lậu sang chợ bán, ăn nhậu, mua lương thực thực phẩm.
Triển lãm ảnh ở bờ tre.
Ta
thắng lớn nhổ được bốt Hoàng Đan, anh Ngô Hoàng Châu quê làng Trư là sỹ quan Tuyên huấn Đại đoàn 320 về thăm
mẹ, vui mừng tự làm một triển lãm tranh ảnh treo dọc đường làng phục vụ bà con
đi làm đồng về thỏa mắt xem và bình luận. Dân Trung Trữ thích thú nhất bức biếm
họa tên tướng Tổng Tư lệnh quân viễn chinh Pháp tướng Đờ Lát ĐờTát Xi Nhi ngồi
bó gối khóc con trai là viên trung úy vừa chết trận tại Non Nước Ninh Bình.
Đèn đường.
Cột
đèn dựng bằng tre, cứ 50 bước chân dựng một cột. Đèn tự tạo bằng cách lấy chai
gù đựng dầu hỏa cắt hai đầu làm bóng, đế đèn là gỗ, bầu đèn là lọ mực sạch, bấc
đèn xe bằng chỉ trắng, dùng 2 sợi giây thép dóng lên làm quai xách. Tối tối
thắp đèn treo lưng chừng cột. Đường làng có đèn sáng, Đấy là nét trang hoàng độc
đáo.
Biểu diễn văn công.
Đại
đoàn 320 được cử Văn công về biểu diễn
phục vụ Nhân dân và Bộ đội. Có ca nhạc và diễn kịch. Vở kịch mang tên gì, tôi
không nhớ chính xác nhưng tình tiết thì còn nhớ. Đó là câu chuyện về nông dân
vùng lên đấu tố địa chủ. Người xem xúc đông quá, lòng căm thù sôi lên suýt nữa
thì một chiến sĩ giương súng bắn nhân vật địa chủ trên sân khấu, may phát hiện
kịp ngăn lại. Ít lâu sau Trung Trữ tự lập ra đội Văn nghệ của mình để phục vụ
bà con.
Ảo đăng
Trước
khi dân Trung Trữ xem chiếu bóng, đã được xem Bộ đội chiếu “Ảo đăng”. Bọn trẻ
con bắt chước tự vẽ hình làm đèn chiếu lên tường cũng vui ra trò.
Múa hát mưng chiến thắng
Thắng
trận Điện Biên Phủ, các anh bộ đội về làng, dạy thiếu nhi hát “Hò kéo pháo”,
“Qua miền Tây Bắc”, dạy thiếu nhi xòe Thái, nhảy Sạp, múa Nón. Trẻ con cắt giấy
màu dán vào khăn vuông làm hoa văn váy Thái, vót gọng tre phết giấy báo làm ô
xòe, mang sào ra sân đình múa sạp. Sân đình đêm nào cũng như hội. Không khí
Điện Biên tràn ngập làng tôi
7 / 5 / 2014
(Viết nhân kỉ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên
Phủ)
